Ανήλικες νύφες: κορίτσια που μεγαλώνουν απότομα πριν κλείσουν τα 10 τους χρόνια

- Οι διαφορετικές κουλτούρες, η μαύρη λίστα των χωρών, οι συνέπειες - και ένα συγκλονιστικό βίντεο...

Ο γάμος ανήλικων κοριτσιών, που σε ορισμένες περιπτώσεις δεν έχουν προλάβει να μπουν στην εφηβεία είναι, σήμερα, ένα φαινόμενο διαδεδομένο σε χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής. 

Συχνά συσχετίζεται με τους προσυμφωνημένους γάμους μεταξύ των οικογενειών. Η βαρύτητα που δίνουν συγκεκριμένες κουλτούρες στην αγνότητα της γυναίκας, σε συνδυασμό με τη μικρότερη αναπαραγωγική της περίοδο, σε σύγκριση με εκείνη των αντρών, και της ανισότητας που υπάρχει μεταξύ των δύο φύλων, οδηγεί σε ανεπιθύμητους γάμους, οι οποίοι στις δυτικές κοινωνίες τείνουν να εξαλειφθούν. 

Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες όπως και στην Ελλάδα, ο νόμος προβλέπει ότι σε εξαιρετικές περιπτώσεις, δύο άτομα κάτω των 18 ετών μπορούν να παντρευτούν εφόσον υπάρχει συγκατάθεση του δικαστηρίου και των δύο οικογενειών. 

Στη φεουδαρχική Ευρώπη, ο γάμος ανήλικων παιδιών θεωρούταν ως ένα «διπλωματικό μέσο» μεταξύ των αριστοκρατών, ώστε να δημιουργούνται στενοί δεσμοί μεταξύ των ισχυρών οικογενειών.

Πού υπάρχουν γάμοι ανήλικων κοριτσιών; 

• Αφρική

Παρά τις προσπάθειες πολλών αφρικανικών κρατών να επιβάλουν το κατώτατο όριο ηλικίας για γάμο στα 16 ή 18 έτη, πολλά ανήλικα κορίτσια εξακολουθούν και παντρεύονται σε μικρότερη ηλικία, ακολουθώντας τις παραδόσεις. 

Σε πολλές φυλές, οι γάμοι αυτοί πραγματοποιούνται ώστε να καλυφτούν οι οικονομικές ανάγκες της οικογένειας του κοριτσιού. Ο υποψήφιος γαμπρός πληρώνει ένα αντίτιμο σε μετρητά στους γονείς της νύφης. Όσο πιο μικρό είναι το κορίτσι, τόσο πιο πολλά χρήματα καλείται να δώσει ο άντρας. 

Η παράδοση αυτή παρατηρείται κυρίως σε χώρες της Υποσαχάριας Αφρικής, όπου το κορίτσι, τις περισσότερες φορές δεν υπερβαίνει την ηλικία των 15 ετών. Σε ορισμένες περιοχές της Αιθιοπίας το 50% των κοριτσιών παντρεύεται σε ηλικία κάτω των 15 ετών, το αντίστοιχο ποσοστό στο Μάλι είναι 39%, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις που το κορίτσι παντρεύεται από τη γέννηση του, πηγαίνοντας στο σπίτι του γαμπρού από την ηλικία των εφτά ετών. 

- Η 14χρονη Debritu κατάφερε να το σκάσει ενώ ήταν 7 μηνών έγκυος.

- Η Nujood Ali (δεξιά) ήταν δέκα χρονών όταν το έσκασε από τον σύζυγό της που την κακοποιούσε. 

Στο Νίγηρα και στο Τσαντ, πάνω από το 70% των κοριτσιών παντρεύεται πριν από τα 18. Στη Νότια Αφρική, η νομοθεσία επιτρέπει τους παραδοσιακούς γάμους, όπου τα κορίτσια μπορούν να παντρευτούν από την ηλικία των 12. 

Οι συνήθειες όπως η αρπαγή της νύφης και των προσυμφωνημένων γάμων μεταξύ ξαδέλφων είναι πολύ διαδεδομένες στη χώρα.

• Ασία (Νότια Ασία)

Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF το 2009, στην Ινδία, το 47% των γυναικών μεταξύ 20-24 ετών, ανέφερε ότι παντρεύτηκε πριν από τη νόμιμη ηλικία των 18, ενώ το ποσοστό αυτό αγγίζει το 56% στις αγροτικές περιοχές. 

Η ίδια έκθεση έδειξε ότι το 40% των γάμων ανήλικων κοριτσιών παγκοσμίως, πραγματοποιούνται στην Ινδία. 

- Η 8χρονη Maya και ο 13χρονος Kishore ποζάρουν στο νέο τους σπίτι στην Ινδία.

Παρόμοια έθιμα υπάρχουν και στο Πακιστάν, κυρίως στην ύπαιθρο όπου διάφορες φυλές παντρεύουν σε νεαρή ηλικία τα κορίτσια. Το κατώτατο όριο γάμου στη χώρα για τις γυναίκες είναι τα 16. 

Στο Μπαγκλαντές, μπορεί το κράτος να μην επιτρέπει τους γάμους ανηλίκων, αλλά σύμφωνα με στατιστικά του 2005, το 45% των γυναικών, ηλικίας 25-29 ετών είχε παντρευτεί από τα 15 τους.

• Μέση Ανατολή

Περίπου τα μισά κορίτσια στην Υεμένη παντρεύονται πριν ενηλικιωθούν, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η ηλικία γάμου μπορεί να είναι μόλις στα 8. Το κράτος επίσημα έχει ορίσει ως κατώτατη ηλικία γάμου τα 15, αλλά πολλές φυλές παραβιάζουν συστηματικά το νόμο. 

- Οι 8χρονες Tahani και Ghada με τους σύζύγους τους στην Υεμένη 

Ο γάμος ανήλικων κοριτσιών παρατηρείται και στη Σαουδική Αραβία, όπου οι άντρες αγοράζουν τις νύφες από τις οικογένειές τους. Υπάρχουν νόμοι που επιτρέπουν γάμους, όπου η νύφη μπορεί να είναι μόλις 9 χρονών.

- Η 8χρονη Roshan την ημέρα του αρραβώνα της με τον 55χρονο Said, στο Αφγανιστάν. 

- Η 11χρονη Ghulam με τον 40χρονο σύζυγό της Faiz στο Αφγανιστάν

(Η 11χρονη Ghulam αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο και το όνειρό της να γίνει δασκάλα)

Πολλές φορές οι γονείς παίρνουν τα κορίτσια από το σχολείο πριν καν τη «συμφωνία» με το γαμπρό για να περιορίσουν τις επαφές τους με αγόρια.

Πρόσφατα, ο γάμος μίας 15χρονης με έναν 90χρονο είχε προκαλέσει σάλο στη διαδικτυακή κοινότητα.

Πολλές φορές τα κορίτσια βρίσκονται υπό την κυριαρχία των συζύγων και των συγγενών τους και είναι ευάλωτα στην οικογενειακή βία, τη φυσική, σεξουαλική και λεκτική κακοποίηση.

- Γυναίκα αστυνομικός συλλαμβάνει τον 35χρονο Janan μετά την απόπειρα δολοφονίας της 15χρονης συζύγου του Jamila, η οποία τον θύμωσε γιατί έφυγε από το σπίτι και πήγε να ζήσει με τη μητέρα της, έπειτα από χρόνια κακοποίησης.

Μερικές νεαρές νύφες που καταφέρνουν να δραπετεύσουν από τους συζύγους τους καταλήγουν να ζουν στη φτώχεια ή και χειρότερα. Κάποια κορίτσια στρέφονται στην πορνεία για να επιβιώσουν.

- Η μικρή China είναι πόρνη στην Αιθιοπία. Δεν υπήρχε κανείς να την προστατέψει από τον άνδρα-πελάτη που τη χτύπησε

Οι περισσότερες νύφες πρέπει να εγκυμονήσουν αμέσως μετά το γάμο, κάτι που οδηγεί σε τραγωδίες τόσο για τις μητέρες, που είναι ακόμα παιδιά, όσο και τα παιδιά τους.

- Η 14χρονη μητέρα Asia φροντίζει το μωρό της στην Υεμένη, δίπλα παίζει η 2χρονη κόρη της.

Όμως τα σώματά τους δεν είναι ακόμα πλήρως ανεπτυγμένα με αποτέλεσμα συχνά να υποφέρουν στις εγκυμοσύνες τους. Οι θάνατοι στην εγκυμοσύνη σε αυτές τις ηλικίες είναι διπλάσιοι από ότι σε γυναίκες μετά τα 20...

• Ευρώπη

Στα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη, ο γάμος ανήλικων κοριτσιών απαγορεύεται από το νόμο πλην ορισμένων εξαιρέσεων (ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη). 

Οι κοινότητες Ρομά εξακολουθούν να τηρούν την παράδοση, όπου έφηβοι παντρεύονται κορίτσια ακόμα και ηλικίας 12 ετών, ύστερα από συμφωνία των οικογενειών τους. 

Πριν το γάμο καταγράφονται συχνά αρπαγές νυφών, όπου σε ορισμένες περιπτώσεις τα νεαρά κορίτσια καταλήγουν σε διεθνή κυκλώματα εμπορίας ανθρώπων.

• Η μαύρη λίστα των χωρών

Από UNFPA-2012 (Ηνωμένα Έθνη). «Marrying Too Young: End Child Marriage»

• Οι συνέπειες αυτής της πρακτικής

Πέρα από το προφανές ανεπανόρθωτο ψυχολογικό σοκ που προκαλείται στα νεαρά κορίτσια που αποχαιρετούν με βίαιο τρόπο την παιδική τους αθωότητα, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι νύφες πέφτουν θύματα βιασμού και ξυλοδαρμού από τους συζύγους τους, οι οποίοι συνήθως είναι και ηλικιακά μεγαλύτεροι. 

Όταν το ανήλικο κορίτσι μείνει έγκυος, οι πιθανότητες να χάσει τη ζωή του από τη γέννα είναι μεγάλες, ειδικά αν είναι κάτω των 15 ετών, καθώς ο κίνδυνος είναι πενταπλάσιος από εκείνον μίας εικοσάχρονης γυναίκας. 

Ακόμα ένας σοβαρός κίνδυνος που διατρέχουν τα κορίτσια αυτά είναι οι σεξουαλικά μεταδιδόμενες ασθένειες, που προέρχονται από τους συζύγους τους. Τα κορίτσια ηλικίας 15-19 ετών, στην Υποσαχάρια Αφρική έχουν δύο έως πέντε περισσότερες πιθανότητες να κολλήσουν τον ιό HIV, συγκριτικά με τα συνομήλικα αγόρια. 

Τα περιστατικά κακοποίησης από τον άντρα είναι συχνό φαινόμενο, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις υπάρχουν κορίτσια που έχουν μείνει ανάπηρα εξαιτίας της «ανυπακοής» τους. Κατά το παρελθόν έχουν καταγραφεί και αυτοκτονίες, καθώς δεν μπορούν να αντέξουν την τρομακτική ψυχολογική πίεση που αισθάνονται. 

Τα κορίτσια που παντρεύονται από τόσο μικρή ηλικία δεν μπορούν να συνεχίσουν το σχολείο, καθώς θα πρέπει να είναι αφοσιωμένα στον σύζυγο και τα παιδιά τους. Οι έρευνες δείχνουν πως αν συνεχιστούν με τον ίδιο ρυθμό, οι γάμοι των κοριτσιών, την επόμενη δεκαετία θα υπάρχουν 142.000.000 ανήλικες νύφες. 

Την ίδια ώρα που εκατομμύρια γυναίκες των δυτικών κοινωνιών παλεύουν για ίσα δικαιώματα με εκείνα των αντρών, υπάρχουν κορίτσια που δεν γνωρίζουν τι σημαίνει αυτή η λέξη. 

Η έννοια της ελευθερίας αποτελεί για εκείνα απλά ένα παραμύθι που τους διηγούταν η μητέρα τους πριν πέσουν να κοιμηθούν, αλλά όταν ξύπνησαν ήταν ήδη εγκλωβισμένα σε έναν πραγματικό εφιάλτη.

• Eνα δεκάλεπτο βίντεο που συγκλονίζει: